Βλέπω ανθρώπους γύρω μου να έχουν απόψεις κατασταλαγμένες για τα πάντα, να στηλώνουν γερά τα πόδια κάτω και να μην κουνιούνται ούτε σπιθαμή. Πάντα ζήλευα τους ανθρώπους αυτούς, γιατί εγώ στα περισσότερα πράγματα υπολογίζω και την αντίθετη άποψη. Κατέληξα ότι η ειδοποιός διαφορά ανά περίπτωση είναι ο καθορισμός των ορίων. Να βρεις δηλαδή το σημείο εκείνο μέχρι το οποίο πρέπει να έχεις την α΄ συμπεριφορά και που αν ξεπεραστεί να περνάς στην συμπεριφορά β΄.
Όταν όμως σκέφτομαι ανά περίπτωση τα όρια αυτά, και που πρέπει να τεθούν μπερδεύομαι, στο μυαλό μου επικρατεί ένα χάος.
Κάποια επαγγέλματα – λειτουργήματα, στηρίζονται σε μία δεοντολογία που δεσμεύει τα πρόσωπα που τα τελούν τόσο ήθικά όσο και νομικά. Πρόκειται για επαγγέλματα – λειτούργήματα των οποίων ο θεμέλιος λίθος είναι η δέσμευση εχεμύθειας και απορρήτου. Απο το απόρρητο δεσμεύονται για παράδειγμα οι δικηγόροι, οι γιατροί ανεξαιρέτως, οι ψυχολόγοι – ψυχίατροι, οι παπάδες...
Θα ήθελα να σταθώ σε εκείνους όπου λόγω θέσης ελκύουν εξομολογήσεις. Αν έχω κάτι που με βαραίνει και δεν μπορώ να το πω στους ανθρώπους γύρω μου, ενδεχομένως θα απευθυνθώ σε ένα ψυχολόγο ή σε ένα παπά. Θα απευθυνθώ εκεί γιατί γνωρίζω πως δεσμεύεται να μην μεταφέρει πουθενά παραέξω τα όσα του έχω πει. Η αναγκαιότητα του απορρήτου είναι πασιφανής, νομίζω. Πάω λοιπόν και ξεφορτώνω το βάρος που έχω μετατίθοντάς το σε πλάτες άλλου. Αν όμως το βάρος μου είναι ένα έγκλημα ειδεχθές, πόσο σωστό είναι τελικά το απόρρητο? Ποιο είναι το όριο και ποια η διαδικασία μέσω της οποίας θα μπορούσε να τηρηθεί η ισορροπία ανάμεσα στην αναγκαιότητα διαφύλαξης των προσωπικών μου ζητημάτων και στην διελεύκανση ή ανακοίνωση εγκλημάτων? Αναρωτιέμαι, αν ένας κατ’ εξακολούθηση βιαστής ας πούμε, πηγαίνει και «εξομολογείται» κάθε έναν βιασμό που διαπράττει στον παπά ή στον ψυχολόγο του, είναι σωστό τελικά οι άνθρωποι αυτοί να δεσμεύονται και να μην μπορούν να το πουν πουθενά παραέξω?
Μιλάω φυσικά για την περίπτωση του 73χρονου, σήμερα, ο οποίος εν ψυχρώ σκότωσε, διαμέλισε και εξαφάνισε τη σύζυγό του πριν από έντεκα χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Ενός άντρα που είχε την ψυχραιμία να δηλώσει την εξαφάνιση της συζύγου του στην αστυνομία 24 ώρες μετά. Ενός άντρα που παραφύλαγε από το παράθυρο, προκειμένου να βεβαιωθεί ότι το σκουπιδιάρικο πέρασε, ο κάδος άδειασε και οι σακκούλες πολτοποιήθηκαν. Ο άντρας αυτός εξομολογήθηκε την πράξη του στον παπά, λες και έτσι θα έπαιρνε άφεση αμαρτιών, και συνέχισε τη ζωούλα του.
Και ο παπάς? Ο αποδέκτης της εξομολόγησης αυτής? Ο μόνος άνθρωπος –πλην του δολοφόνου – που γνώριζε την αλήθεια? Η θέση του και η φύση της εξομολόγησης επέβαλε να τηρήσει το απόρρητο. Η συνείδησή του επέβαλε να σπάσει το θεμέλιο λίθο της εξομόλογησης και να μιλήσει. Προφανώς έκανε τελικά αυτό που επέβαλε η συνείδησή του. Ήταν λάθος ή σωστό? Και από ποια σκοπιά εξετάζεις το ζήτημα για να κρίνεις? Αν το εξετάσεις από την πλευρά του εξομολογούμενου λες ότι έπραξε λάθος. Έστω και αν εσύ που το λες, δεν έχεις διαπράξει τέτοιο έγκλημα. Φοβάσαι ότι ανοίγει ο δρόμος να αρχίσει να μιλάει ο παπάς – ή ο ψυχολόγος που θα μπορούσε κάλλιστα να ήταν στη θέση του – δεξιά και αριστερά. Αν όμως το εξετάσεις από τη σκοπιά του θύματος και της οικογένειάς του, τι θα πεις τότε?
15 σχόλια:
Γιατί παπά παχύ έφαγες παχιά φακή, ε;
Σοβαρά τώρα: όταν μια τέτοια πληροφορία φτάνει στα αυτιά σου από το δράστη, δεν πάει να είσαι εξομολόγος ή ψυχαναλητής ή ότι θες, πρέπει να το αναφέρεις γιατί ένα επικίνδυνο τέρας κυκλοφορεί ελεύθερο στους δρόμους. Αυτά :)
Αλήθεια, δεν έχω απάντηση.
Νομίζω πάντως οτι σε τέτοιες ειδικές περιπτώσεις, το θέμα ξεφεύγει από τα στενά όρια της δεοντολογίας. Μπορεί να κάνω και λάθος.
σεξπυρ: #1 Καλά το έγραψες, θέλω να σε ακούσω και να το λες.. Χαχα! Γρήγορα εεεε???
#2 Ναι, συμφωνώ μαζί σου προφανώς. Το ερώτημά μου είναι ποιο είναι το όριο. Βαδίζει σύμφωνα με τον ποινικό νόμο? Διακρίνει ανάμεσα σε κακουργήματα και πταίσματα? Ή είναι καθαρά θέμα ηθικής? Γιατί το δεύτερο είναι επικίνδυνο. Πχ. εσύ θεωρείς πολύ επικίνδυνη τη μοιχεία, αν ήσουν παπάς ή ψυχολόγος θα μίλαγες πιο έξω?
γκρινιάρη: και εγώ το ίδιο νομίζω αλλά για να είμαι ειλικρινής δεν ξέρω αν ισχύει και με ποιες προϋποθέσεις. Για αυτό και έχω μπλεχτεί λίγο!
Φυσικά είναι θέμα ηθικής.
Ποιο επικίνδυνο από το να στηρίζεσαι στην ηθική κάποιου είναι η απώλεια των αξιών. Το να μην έχεις πουθενά να στηριχτείς. Το να μην έχεις κάποιον να σου απλώσει ένα χέρι βοήθειας.
Ας μην ξεχνάμε ότι κάθε ένας επιτελεί ένα έργο. Ο εξομολογητής στην προκειμένη περίπτωση είναι αυτός που θα έπρεπε να του εξηγήσει πόσο λάθος ήταν αυτό που έκανε και να του εξηγήσει τον τρόπο με τον οποίο θα έπαιρνε την πραγματική συγχώρεση αν αυτό ήταν αυτό που επιδίωκε ο δράστης. Αυτός ο τρόπος είναι να τον πάρει από το χεράκι και να τον πάει στην αστυνομία και εκεί να τα ομολογήσει όλα.
Αυτό πιστεύω και έκανε. Βλέποντας όμως τον δράστη να μην δείχνει καθόλου μεταμέλεια, την οικογένεια του θύματος να υποφέρει, και ο δράστης να διεκδικεί την περιουσία από την υπόλοιπη οικογένεια (έτσι άκουσα) προφανώς θεώρησε σωστότερο να μιλήσει. Ας μην ξεχνάμε ότι ο εξομολογητής δεν υπάρχει για να ακούει τον πόνο του καθενός αλλά για να βοηθάει όποιον έχει μετανιώσει.
Σκέψου τι αμαρτία τέλεσε ο εξομολογητής μιλώντας. Μια αμαρτία που το πιθανότερο είναι να μην την μετανιώσει ποτέ. Είναι καθαρά θέμα ηθικής και αξιών. Δεν μπορείς να έχεις και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο. Δεν μπορείς να παρέχεις ηθική υποστήριξη με μέτρο. Ή παρέχεις ή δεν παρέχεις. Δεν μπορείς να λες ελάτε να σας βοηθήσω αν είστε λίγο κακοί διότι αν είστε πολύ μην έρχεστε. Λίγο και πολύ με τα μέτρα τίνος. Και τι θα γίνει με αυτούς που υπήρξαν πολύ κακοί και τώρα χρειάζονται βοήθεια;
Είναι ηθικότερη η παραγραφή των παραπτωμάτων όπως οι δολοφονίες της 17Ν; Είναι σωστότερη;
Αυτά τα ολίγα διότι άνοιξες μεγάλο θέμα. (τι πρωτότυπο :-) )
Θα μας δώσετε μια συνέντευξη?
Και εγώ το ίδιο πιστευω με τους παραπάνω....όταν μιλάμε για τέτοιες "ειδικές" περιπτώσεις, τοτε παύουν να υπάρχουν τα όρια της δεοντολογίας...
lithonis: Ναι, βασικά συμφωνώ μαζί σου. Υπάρχουν λάθη και λάθη. Κάποια λάθη τα πράττεις ακολουθώντας τη συνείδησή σου. Ωστόσο, με μπερδεύεις.
Από ότι κατάλαβα, το θέμα για σένα δεν είναι για ποια θέματα μπορεί να σπάσει το απόρρητο και για ποια όχι. Εσύ το εστιάζεις στο ότι έργο του αποδέκτη της εξομολόγησης είναι να πείσει τον δράστη να ομολογήσει ο ίδιος. Συμφωνώ. Εν προκειμένω δεν το έκανε και μίλησε. Αν όμως αντί για φόνο είχε μιλήσει για κέρατο θα ίσχυε το ίδιο? Δηλαδή θα τον έπειθε να ομολογήσει? Και αν δεν το έκανε? Θα τον έδινε στεγνά?
Αυτό εννοώ όταν μιλάω για όρια και αν το όρι είναι ποινικό ή ηθικό.
lote alcarin: θα συνεντευξιαστώ ευχαρίστως, λίαν συντόμως! Ευχαριστώ!
jul: Όταν μιλάμε για τέτοιες "ειδικές" περιπτώσεις, παύουν να υπάρχουν πολλά όρια. Χωρίς πλάκα, διάβασα σήμερα αποσπάσματα από την απολογία και ακόμα μου έρχεται να ξεράσω. Βεβαια, ο ίδιος υποστήριξε πως δεν έχει καμία σχέση με εκκλησία και ουδέποτε εξομολογήθηκε σε παπά, οπότε τι να πω.. Θα δείξει!
έλα ρε mafalda, δε παίζεσαι λέμε. εκεί που νομίζω ότι τα ξέρω όλα, έρχεσαι εσύ με τα δικηγορίστικα σου και με κάνεις να αισθάνομαι τελείως βλάκας!
Ένα έχω να πω: αν κάνεις κάποιο έγκλημα και θέλεις να μη το μάθει κανείς ή κάνε το εκτός Ελλάδας ή κράτα το στόμα σου κλειστό! αν πάλι δεν μπορείς να αντέξεις τις τύψεις...σκέψου αν αντέχεις περισσότερο τη φυλακή και αποφάσισε.
Σεξπυρ: Θα σταματήσεις να με παίζεις δηλαδή? Κρίμα!
Είσαι άδικος μαζί μου, δεν τίθεται θέμα νομικίστικων.
Απλά το συγκεκριμένο θεμα είναι όντως χοντρό, οπότε η απάντηση έρχεται αβίαστα.
Εκεί όμως είναι και ο μεγαλύτερος κίνδυνος φίλε μου τα πράγματα να πάρουν κάποια κατεύθυνση. Για αυτό μιλάω για όρια τα οποία δεν ορίζονται από πουθενά!
to na kruveis mia tetoia plhroforia kai ena tetoio egklhmatia einia sa na sumetexeis giati prepei na skefteis kai ligo oxi to leitourghma sou alla thn oikogeneia tou thumatos..pou psaxnei dikaiwsh kai profanws zei mesa sth thlipsh..otan milame gai toso sovara themata zwhs kai thanatou eilikrina de mporw na katalavw gaiti oi papades kai oi psixologoi de mporoun na milhsoun..eilikrina..oi idioi den einai pou presveuoun thn galhnh ths psixis?ti soi galhnh tha eixe h oikogeneia tvn tvn thumatvn?
blue: Αυτά σκέφτομαι και εγώ. Αναρωτιέμαι όμως αν υπάρχει πρόβλεψη, ή αν αυτός (και όποιος άλλος στο μέλλον) έμπλεξε ή θα μπλέξει!
Ας πω κι εγώ τη γνώμη μου, έστω και καθυστερημένα. Καταρχήν ας μη συγχέουμε τους παπάδες με τους ψυχολόγους-ψυχίατρους, το ότι και οι δύο δέχονται εξομολογήσεις δεν σημαίνει ότι έχουν τον ίδιο ρόλο. Ο ψυχολόγος δεν αναλαμβάνει να συγχωρέσει κανέναν, αντιθέτως ο παπάς αναλαμβάνει ένα ρόλο "διαμεσολαβητή" μεταξύ Θεού και ανθρώπων, μέσω της εξομολόγησης και της ειλικρινούς μετάνοιας, δίνει τη συγχώρεση του Θεού, όχι των ανθρώπων. Κανένα ρόλο δεν έχει ο παπάς ως εξομολογητής να μπλεχτεί με τα εγκόσμια, άλλωστε γι' αυτό και η εξομολόγηση θεωρείται μυστήριο στην εκκλησία. Ως εκ τούτου, μέσα στα πλαίσια της προσπάθειάς του να οδηγήσει τον πιστό στην ειλικρινή μεταμέλεια, δεν βλέπω γιατί θα έπρεπε "να τον πάρει από το χεράκι και να τον οδηγήσει στην αστυνομία", όπως ειπώθηκε, αντί π.χ. να τον οδηγήσει στην απομόνωση και περισυλλογή στην κορυφή ενός βουνού ή οτιδήποτε άλλο. Ο παπάς δεν είναι ο απλός πολίτης, η ηθική του οποίου πιθανόν να έρθει σε σύγκρουση με τον κώδικα δεοντολογίας της δουλειάς του (όπου πλέον ευκόλως όλοι λέμε ότι πρέπει να πράξει το ηθικώς σωστόν, ασχέτως πόσο δύσκολα θα το πράτταμε κι εμείς οι ίδιοι αν ήμασταν στη θέση του), ο παπάς δεν επιτρέπεται να μπλέξει τα θεία με τα εγκόσμια, αν το κάνει, αρνείται τον ίδιο το ρόλο του, είναι σαν να λέει ότι ο Θεός τιμωρεί πχ την κλοπή με 10ετή φυλάκιση!
Επ' ουδενί δεν θα 'θελα να βρεθώ στη θέση ενός παπά-δέκτη εξομολόγησης φόνου, η σύγκρουση είναι τρομακτική, ειδικά αν βλέπει τον εξομολογούμενο χωρίς καμιά πραγματική διάθεση να μετανοήσει, ενώ ο ίδιος (ο παπάς) θεωρεί υποχρέωσή του να τον πείσει να το κάνει (ας μην ξεχνάμε ότι σ' αυτές τις περιπτώσεις η εξομολόγηση μπορεί να είναι και ένα είδος διεστραμμένου παιχνιδιού από την πλευρά του εξομολογουμένου), ειλικρινά δεν ξέρω τι θα έκανα, αφού ό,τι και να έκανα, βαριά χρεωμένη θα ήμουν. Δεν ξέρω αν η εκκλησία προβλέπει κάτι σ' αυτές τις περιπτώσεις, αν τους επιτρέπει πχ να δεχθούν την καθοδήγηση ενός "πνευματικά ανώτερου" (αμφίβολο,μιας και προυποθέτει την άρση του απορρήτου της εξομολόγησης) ή αν αφήνει έναν απλό παπά -χωρίς κανένα ιδιαίτερο προσόν πέραν της πίστης του- έρμαιο κυριολεκτικά στο έλεος του Θεού.
Οι ψυχολόγοι είναι τελείως άλλο κεφάλαιο και δεν θέλω να επεκταθώ σ' αυτό, αφενός γιατί θα γράψω σεντόνι και αφετέρου γιατί ο συγκεκριμένος προβληματισμός προήλθε από το απόρρητο στο χώρο της εξομολόγησης.
Μαρία μάλλον δεν έγινα κατανοητός και εδώ ανοίγει ένα μεγάλο θέμα για το τι είναι η μετάνοια και η συγχώρεση στους κόλπους της εκκλησίας.
Το μυστήριο που τελεί ο παπάς είναι μεταξύ του Θεού και του πιστού και καμία σχέση δεν έχει με τα εγκόσμια. Οι πράξεις του πιστού που έσφαλε έχουν. Φυσικό και επόμενο είναι, ο εξομολόγος είναι να οδηγήσει τον πιστό στο να διορθώσει τα λάθη του διότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος να δείξει την πραγματική του μεταμέλεια. Το απλούστερο που έχει να κάνει, αν και όχι το πιο εύκολο, είναι να ομολογήσει δημόσια για τις πράξεις του. Για παράδειγμα σε μια κλοπή, δεν αρκεί να πεις το μετάνιωσα αλλά θα πρέπει να επιστρέψεις και τα λεφτά.
Από όσο γνωρίζω οι εξομολογητές δεν μπορούν να μιλήσουν σε κανένα. Επιπλέον δεν είναι «απλοί» παπάδες. Δεν μπορεί ο καθένας να κάνει εξομολογήσεις από όσο ξέρω.
Γενικά είμαι ενάντια στο να μιλήσει οποιοσδήποτε για αυτά που του έχουν εξομολογηθεί. Είναι χρέος του να διαφυλάξει το μυστικό.
@lithonis, τη φράση σου τη χρησιμοποίησα επειδή μου άρεσε, τη βρήκα πολύ αντιπροσωπευτική του αυτοματισμού με τον οποίο σκεπτόμαστε όλοι ως πολίτες όταν προκύψει κάτι τέτοιο, έξω από τα συνήθη και καθιερωμένα.
Φαντάζομαι ότι έχεις δίκιο, στα αστικά κέντρα δεν πρέπει να κάνουν όλοι οι παπάδες εξομολόγηση (δεν συμπαθώ ιδιαίτερα τα της εκκλησίας, κι έτσι δεν ξέρω), νομίζω όμως ότι στην επαρχία, ιδιαίτερα σε μέρη όπου ένας παπάς μπορεί να εξυπηρετεί κάμποσα χωριά, δεν υπάρχουν τέτοιες πολυτέλειες.
Το θέμα δεν το παρακολούθησα από τα ΜΜΕ, στο γραφείο μου είπαν ότι ένας παπάς έκρυβε χρόνια το μυστικό και τελικά το είπε. Αν είναι έτσι, πολύ φοβάμαι ότι ο άνθρωπος αυτός βασανίστηκε φριχτά από εσωτερικές διαμάχες, κι ακόμη βασανίζεται. Πιθανότατα, αν τον έβλεπε να μετανοεί, να μην τον "έδινε" (κι αν έχουν υπάρξει τέτοιες περιπτώσεις, δεν θα το μάθουμε ποτέ). Κι εφόσον είναι έτσι, εφόσον δηλαδή μεσολάβησε αρκετός χρόνος από την εξομολόγηση μέχρι να τον καταδώσει στην αστυνομία, η φαντασία μου μου λέει ότι ο τύπος μάλλον ευχαριστιόταν να παίζει με την ευσυνειδησία του παπά, γιατί αν αισθανόταν τύψεις ή μεταμέλεια, ακόμη κι αν δεν παραδινόταν, κάποιον άλλον τρόπο εξιλέωσης θα έβρισκε (αν το νιώθεις, υπάρχουν πολλοί). Αυτά βέβαια τα λέει η φαντασία μου.
Δημοσίευση σχολίου